Aspaldiku Elkartearen erdal izenburua kontuan hartzen badugu, ez dirudi oso egokia euskaraz darabilgun itzulpenak, itzulpena baita, ez baitzen jatorrizkoa euskaraz asmatu eta handik erdalduna sortu. Beraz, ikus dezagun erdaraz zer diogun: Kulturaren Hedapenerako Elkarte bat da eta kulturaren hedapen hori Nafarroan egin nahi dugu. Halaz guztiz, inskribatu genuen itzulpena bestelakoa da... Nafar Kulturaren Hedapenerako Elkartea omen gara eta hori ez da ez ariman, ez izpirituan, ezta gorputzean ere, adierazi nahi genuena Aspaldiku sortu genuenean. Nahi gabe, akats txiki bat eskapatu zitzaigun eta orain bi gauza ezberdin diogu hizkuntza batean eta bestean.
Erdaraz, Kulturaren Hedapenerako Elkarte bat garela diogu eta ongi dago. Izenari kasu eginez, esaten duguna da, zehatz-mehatz, Nafarroan hedatu nahi dugula kultura, eta hori ez dago batere gaizki (benetan beharrezkoa baitzaio, halajaina!, sine die ez baita ingelesa, hi!). Baina, ikus dezagun euskararen kasua...
Euskaraz, Nafar Kulturaren Hedapenerako Elkartea omen gara... eta hau zer da? Nafar Kulturarik ba ote dago? Pentsamentua eta nafarra ez ote ziren uztartu ezinezko kontzeptuak Barojarentzat? Ez gara horren urrun joanen, baina, egia esan, nafar kultura, benetan kultura izanen da baldin eta nafartasun delako hori zentzu irekian ulertzen badugu.
Gatozen harira, euskaraz idazten duen Renoko euskaldun batek edo erdaraz idazten duen Argentinako gautxo batek (gauez ibiltzen ote dira?) gure erdal izenburuari kasu eginez Nafarroan kultura hedatzeko aukera daukate baldin eta kulturarekin zerikusia duen edozein gaiez aritzen badira; esaterako, Ameriketako euskaldunen bizitzaz, edo Panpako gitarrajole ameslariez, konparazione. Baina euskal izenburua kontuan hartuko balute eta nafar kultura hedatzeko beharra balute, zer egin beharko lukete izenburuarekin bat etortzeko? Zertaz aritu beharko lukete? Zeri buruz idatzi beharko lukete? Raimundo Lanasen garrantziari buruz? Sarasateren zorioneko arrabitari buruz... edo zeri buruz? Zer da nafar kultura hedatzea?
Euskal Kultura zer den argi dagoela dirudi (honetan bai, ezta?); izan ere, printzipioz euskararen bitartez egiten den guztia da euskal kultura, euskararen ibilbidea osatzen eta aberasten du. Honetaz gainera, erdaraz egiten den gauza anitz sar daitezke honen barruan beste arrazoi franko direla medio. Baina nafar hitza erabiltzen dugunean zentzu geografiko, historiko, edo dena delakoa eransten diogu izenari eta honetan izugarrizko saltsa dago.
Anitzen iritziz euskaldun guztiok gara nafarrak, neurri batean edo bestean. Beste batzuek berriz nafar hitza oso zuhur erabiltzen dute eta ez diote edozeini izen hori eman nahi. Batzuk zuhur, beste batzuk oparo... Baina, agian, nafar kultura esapide hori berraztertu beharko genuke, jakiteko behingoz zer arraio esan nahi duen.
Erdaraz, Kulturaren Hedapenerako Elkarte bat garela diogu eta ongi dago. Izenari kasu eginez, esaten duguna da, zehatz-mehatz, Nafarroan hedatu nahi dugula kultura, eta hori ez dago batere gaizki (benetan beharrezkoa baitzaio, halajaina!, sine die ez baita ingelesa, hi!). Baina, ikus dezagun euskararen kasua...
Euskaraz, Nafar Kulturaren Hedapenerako Elkartea omen gara... eta hau zer da? Nafar Kulturarik ba ote dago? Pentsamentua eta nafarra ez ote ziren uztartu ezinezko kontzeptuak Barojarentzat? Ez gara horren urrun joanen, baina, egia esan, nafar kultura, benetan kultura izanen da baldin eta nafartasun delako hori zentzu irekian ulertzen badugu.
Gatozen harira, euskaraz idazten duen Renoko euskaldun batek edo erdaraz idazten duen Argentinako gautxo batek (gauez ibiltzen ote dira?) gure erdal izenburuari kasu eginez Nafarroan kultura hedatzeko aukera daukate baldin eta kulturarekin zerikusia duen edozein gaiez aritzen badira; esaterako, Ameriketako euskaldunen bizitzaz, edo Panpako gitarrajole ameslariez, konparazione. Baina euskal izenburua kontuan hartuko balute eta nafar kultura hedatzeko beharra balute, zer egin beharko lukete izenburuarekin bat etortzeko? Zertaz aritu beharko lukete? Zeri buruz idatzi beharko lukete? Raimundo Lanasen garrantziari buruz? Sarasateren zorioneko arrabitari buruz... edo zeri buruz? Zer da nafar kultura hedatzea?
Euskal Kultura zer den argi dagoela dirudi (honetan bai, ezta?); izan ere, printzipioz euskararen bitartez egiten den guztia da euskal kultura, euskararen ibilbidea osatzen eta aberasten du. Honetaz gainera, erdaraz egiten den gauza anitz sar daitezke honen barruan beste arrazoi franko direla medio. Baina nafar hitza erabiltzen dugunean zentzu geografiko, historiko, edo dena delakoa eransten diogu izenari eta honetan izugarrizko saltsa dago.
Anitzen iritziz euskaldun guztiok gara nafarrak, neurri batean edo bestean. Beste batzuek berriz nafar hitza oso zuhur erabiltzen dute eta ez diote edozeini izen hori eman nahi. Batzuk zuhur, beste batzuk oparo... Baina, agian, nafar kultura esapide hori berraztertu beharko genuke, jakiteko behingoz zer arraio esan nahi duen.
No comments:
Post a Comment